دیشب سلسله نشست‌های «شب‌های نقد» ششمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت با حضور مازیار فکری‌ارشاد به عنوان مجری و کارشناس و جلیل اکبری‌صحت به عنوان منتقد سینما برگزار و با استقبال حاضران جشنواره مواجه شد.
به گزارش «پایگاه خبری فیلم کوتاه» به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، آنچه در پی می آید، گزارشی از این جلسات نقد و بررسی است که برای ارتقای سطح کیفی آثار مستند در کشورمان، قابل توجه و حائز اهمیت است.

احسانی: «گنبد مینا» یک پروژه ملی است
فیلم «گنبد مینا» ساخته محمد احسانی، نخستین فیلمی بود که دیشب مورد نقد و بررسی قرار گرفت. احسانی در مورد فیلمش گفت: این فیلم در مورد هویت ملی ما است، اما از این منظر که چه آسیب‌هایی از سوی مردم به هویت و فرهنگ ملی ما وارد شده است؛ آسیب‌هایی چون نوشتن یادگاری بر دیوار این اماکن. متأسفانه در برخی فرهنگ‌ها ما شاهد آسیب‌ها از سوی دشمنان این کشورها هستیم اما در این فیلم، آسیبی که به آثار تاریخی وارد می‌شود، از طرف مردمی است که بی‌محابا به این آسیب اقدام می‌کنند.
«جلیل اکبری‌صحت» منتقد جلسه هم درباره این فیلم اظهار داشت: گنبد مینا یک فیلم شریفی در کلام است. وقتی فیلم به جلو رفت ما با ویژگی‌های آن روبرو ‌شدیم، ما دراین فیلم شاهد ضبط تصاویر زییایی هستیم که برای سینمای ما بسیار تکراری است، اما این تصاویر با توجه به این که از زاویه جدیدی گرفته شدند، بسیار بدیع هستند و علی‌رغم این که من نگران بودم که مبادا فیلم به دام تصاویر کارت پستالی بیفتد، اما اینگونه نشد و تصاویر کاملا درخدمت فیلم بود.
وی ادامه داد: با همه قوت‌های فیلم اما برخی از سکانس‌ها شلخته به نظر می‌رسند و من معتقدم بخش مربوط به اصفهان، کلا زاید است. به نظر می‌رسد که فیلمساز در بخش مربوط به اصفهان مرعوب سخنان کارشناس است، در حالی که در جاهایی که فیلمساز به کارشناس اجازه ورود نداده، کار بهتر درآمده است.
احسانی درپایان گفت: این فیلم برای من یک پروژه ملی و ادای دین نسبت به فرهنگ وتاریخ کشور بود.

زنوزی‌راد: مهاجران ایرانی نمی‌توانند سفیرهای خوبی برای ایران باشند
فیلمساز دیگری که فیلمش مورد نقد و داوری قرار گرفت، «مسعود زنوزی‌راد» کارگردان فیلم «باز باران» بود. او در مورد فیلمش گفت: وقتی 18 سالم بود برای اولین بار با خانواده‌ای روبرو شدم که بچه‌های آنها دو ملیتی بودند و برای من عجیب بود که چرا این بچه‌ها با وجودی که والدین ایرانی دارند اما نمی‌توانند فارسی صحبت کنند و این سئوال، سال‌ها ذهن من را درگیر کرده بود که چگونه بچه‌های ایرانی نمی‌توانند فارسی صحبت کنند تا این که برای تحصیل به ایتالیا رفتم و تصمیم گرفتم درمورد زبان فارسی، با خانواده‌های ایرانی در ایتالیا فیلمی بسازم.
اکبری‌صحت در نقد فیلم گفت: «باز باران» فیلم خوبی است. این فیلم با یک عبارت و یک خبر کهنه شروع می‌شود، با این مفهوم که نیمی از زبان‌های دنیا در حال نابودی است. فیلم موضوع خوبی را مورد توجه قرار داده است و نگاهی که کارگردان به بستر زبان ایرانی در کشورهای خارجی دارد، می‌تواند مابه‌ازای داخلی هم داشته باشد، اما نقطه قوت فیلم دقیقا نقطه ضعف فیلم هم محسوب می‌شود! مشکلی که در سینمای مستند وجود دارد و آفت بزرگ مستند محسوب می‌شود، قدیمی فکر کردن است و گویا مستندسازان دوست ندارند فیلم‌های جدید را ببینند. این فیلم برای صد سال آینده، سند معتبری از گسست فرهنگی خواهد بود. من معتقدم این فیلم یک مرثیه خوانی در مورد زبان فارسی است.
زنوزی راد  تصریح کرد: من معتقدم چند میلیون مهاجر ایرانی که در جهان حضور دارند، اصلا سفیرهای فرهنگی کشور ما نمی‌توانند باشند، اما در مورد ریتم کند باید بگویم که من هم از این که فیلم دارای ریتم کند است، موافقم. من خیلی از کارهایی را که دوست داشتم درفیلم انجام بدهم، به دلیل این که این فیلم با سرمایه شخصی خودم تولید شده، میسر نشد.

هاشم‌زهی: با حمایت مرکز گسترش به مستندسازی دلگرم شدم
محمدعلی هاشم‌زهی کارگردان فیلم «آک، آپ، آس» دیگر فیلمساز نشست بعدازظهر دیروز بود  که  فیلم او مورد نقد قرار گرفت. اکبری صحت در باره  فیلم او اظهارداشت: با توجه به سابقه  فیلمساز مشخص است که کارگردان دراین فیلم به  پختگی رسیده است و جهان بینی آن درمورد خیام بسیار درست است که نشان از دقت نظر ایشان است. واقعیتی در فیلم دیده می‌شود و آن این است که فیلمساز قراراست تعمدا دو جهان درون و بیرون را با اشعار خیام نشان دهد، اما به سخنان پیرمرد در فیلم خیلی نیاز نبود و نوع لباسی که در تن درویش دیده می‌شود، قامت توریستی دارد. تصاویر لانگ‌شات‌ها خیلی نیاز نبود و تعویض لنزها، مقداری رنگ و نور را جابه‌جا کرده و نوعی احساس دو پارگی به بیننده القاء می‌کند.
فکری‌ارشاد هم گفت: این فیلم از محدود مستنداتی است که تکنیک فیلم در آن به وضوع به چشم می‌خورد، در حالی که یکی از معضلات فیلم‌های مستند به‌خصوص در فیلم‌هایی که دراین جشنواره دیدم، فقر تکنیک بود و این فیلم از این لحاظ، دستش پر بود.
در ادامه هاشم‌زهی گفت: چند وقتی بود که به مستندسازان ستم می‌شد، اما با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی از فیلم‌های مستند قدری دلگرم شدم و تصمیم گرفتم این عرصه را ادامه بدهم. این فیلم هم یک کار مستند است که زیرمتنی شاعرانه دارد و من با توجه به فضای بومی فیلم و قالب مستندی که برای آن در نظر گرفتم، ترجیح دادم فیلمی با کارکرد بلوچی تولید کنم.

ساناز قطب: به جز یک نگاه، چیز دیگری به فیلم اضافه نکردم
ساناز قطب کارگردان فیلم «میسرانحرافی» که فیلمش در کشور اردن تهیه شده و به این بابت، در بخش بین الملل جشنواره روی پرده رفته است، در ابتدای این جلسه نقد و بررسی اظهار داشت: ساختاری که من در مورد فیلمم در نظر گرفته بودم و نسبت به آن دغدغه داشتم، این بود که محتوا و فرم یکدیگر را کمک کنند. من برای این فیلم  پژوهشی نداشتم و دو تا از شخصیت‌های فیلمم را که فلسطینی بودند، به طور اتفاقی انتخاب کردم.
وی ادامه داد: من قصه‌ام را خطی عنوان نکردم و تحلیل من از بچه‌هایی که در فیلم دیده می‌شوند این است که آنها آدم‌های باهوشی هستند و برخلاف جامعه که مدام از وضعیت خودشان شکایت می‌کنند، اما این بچه‌ها مسیر جدیدی را انتخاب کردند و به جای این که بگویند ما قربانی شدیم، به فکر خلق مسیری تازه از بیان هستند.
وی اضافه کرد: از آنجا که پیشینه تئاتری دارم، دوست داشتم شخصیت‌های فیلم به من بگویند چه‌کار کنم و به همین جهت، از دست‌نوشته‌های یکی از شخصیت‌ها به عنوان راوی استفاده کردم و موسیقی فیلم توسط یکی از شخصیت‌های فیلم که خیلی هم به موسیقی آشنا نبود، ساخته شد و من در این فیلم، به جز یک نگاه، چیز دیگری اضافه نکردم.
اکبری‌صحت منتقد این نشست نیز درباره مستند مسیر انحرافی گفت: این فیلم، یک فیلم دم دستی نیست. تصور اولیه ما این است که با یک فیلم اردوگاهی مواجه هستیم، اما خوشبختانه فیلم در این دام نیفتاده است. ما با یک فیلم قضاوت‌گرا مواجه هستیم که درمورد خاورمیانه، بسیار زیرپوستی برخورد می‌کند و ما در طول فیلم با یکسری جوان پرانرژی روبه‌رو هستیم.
این منتقد یادآور شد: فیلم یک اثر تجربه‌گرا است؛ البته خیلی از شات‌ها با هم هم‌خوانی ندارند و فیلم دارای ضعف‌هایی است، اما از این جهت این ضعف‌ها اشکالی ندارد، چرا که فیلمساز هنوز خیلی جوان است. نکته دیگر این که دوربین در این فیلم به مثابه یک ابزار عمل نمی‌کند.
مازیار فکری‌ارشاد نیز در مورد این فیلم  یادآور شد: این فیلم به شدت درگیر فرم است که البته استفاده درستی هم از فرم کرده است، فیلم ساختاری غیرخطی دارد که با فرم ترکیب شده است. از سوی دیگر، قاب‌بندی فکر شده‌ای هم در فیلم دیده می‌شود.

قیصری : سعی کردم  فیلمی بسازم که شعاری نباشد
«محسن قیصری» کارگردان فیلم «سفر سرخ» آخرین  فیلمساز این نشست بود که در مورد فیلمش گفت: قصه فیلم یک روز زندگی جبهه و جنگ است و در ایام اولین مرحله رمضان در سال 63 می‌گذرد.
فکری ارشاد درباره این فیلم گفت: فیلم با یک ایده فوق‌العاده‌ شروع می‌شود ولی خیلی ساده ادامه می‌یابد و تمام انتظارات من که در پنج دقیقه اول شکل گرفته بود، پاسخ داده نمی‌شد.
قیصری گفت: من ضعفی را که اشاره داشتید، می‌پذیرم اما این فیلم، سفارش تلویزیون است و من باید برخی از حساسیت‌ها و نقطه‌نظرات تلویزیون را رعایت می‌کردم.
اکبری‌صحت هم اظهار داشت: انتخاب سوژه فیلم، خیلی خوب است و یک هشتم فیلم که در کانال می‌گذرد، بسیارعالی و پرانرژی است. فیلم مستند یعنی تاباندن نور به نقاط تاریک و فیلم شما این کار را کرده است، اما خوف و رجا در فیلم شما درنیامده است.
قیصری کارگردان فیلم «سفر سرخ » در پایان گفت: این فیلم بودجه کم و زمان کوتاهی برای تولید داشت و من برای ساخت این کار، مشورت‌هایی را از دیگران گرفتم، ضمن این که دوست داشتم  پیدا کردن آن رزمنده‌ای که در اول فیلم می‌بینیم، با قدری تعلیق همراه باشد. اما از سوی دیگر، بیشتر به دنبال ضبط واقعیت بودم تا کارم صادقانه‌تر باشد. دوست داشتم قطع شدن پای رزمنده خیلی زود به بیننده نشان داده نشود.
وی افزود: صحبت‌های منتقد جلسه، وجدان دل من را بیدار کرد ضمن این که کارکردن این نوع فیلم‌ها خیلی سخت است، اما همه تلاش‌های من این بود که کاری بسازم که شعاری نباشد.
گفتنی است که ششمین جشنواره بین المللی سینماحقیقت، تا روز شنبه (20 آبان) در سینما فلسطین، سینما عصرجدید و سالن سینماحقیقت ادامه خواهد داشت.