یکی از کارگردانان مستند اپیزودیک کهریزک چهار نگاه گفت: این اثر مستند سفارشی نیست و هر فیلمساز در این فیلم، با نگاه خود آسایشگاه کهریزک را به تصویر کشیده است.
به گزارش «پایگاه خبری فیلم کوتاه» به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، فیلم مستند بلند کهریزک در چهار نگاه عصر دیروز و با حضور افرادی چون: محمد تهامی نژاد، شفیع آقامحمدیان، عزیز الله حمید نژاد، مجید قاری زاده، پیروز کلانتری، محسن امیریوسفی، علی زمانی عصمتی، برخی از مسئولان، سالمندان و معلولان آسایشگاه خیریه کهریزک، نمایندگان رسانه های گروهی و علاقمندان سینمای مستند، در سالن سینماحقیقت این مرکز به نمایش عمومی درآمد و سپس جلسه نقد و بررسی آن با حضور مازیار فکری ارشاد (مجری- کارشناس)، سعید قطبی زاده (منتقد)، کارگردانان دو اپیزود از این اثر مستند بلند و جمعی از مدیران مرکز برگزار شد.
محسن امیر یوسفی تهیه کننده این مجموعه مستند و کارگردان بخش «هملت در کهریزک» در ابتدای جلسه گفت: هر وقت بخواهیم فعالیت های هنری یک دهه را مورد بررسی قرار دهیم، مطمئنا بهترین الگو سینمای مستند است و در این میان ردپای این الگو در سینمای داستانی بسیار کمرنگ تر است.
وی افزود: خوشحالم که هیات مدیره آسایشگاه کهریزک در ساخت این فیلم تاکید داشتند که سفارش خاصی برای این اثر ندارند و این بهترین محرک برای ساخت این اثر مستند بود و هریک از چهار کارگردان فیلم مستند کهریزک در چهار نگاه، در فضای باز آسایشگاه سوژه خود را یافته و به دور از نگاه سفارشی، مشغول به ساخت فیلم خود شدند.
این مستندساز تاکید کرد: در ساخت این فیلم مستند به یک رگه طنز علاقه داشتم و معتقدم جدی ترین موضوع دنیا طنز است؛ چرا که موضوع مرگ و نیستی را می توان در نگاهی تلخ نیز بیان کرد، اما من به دنبال نگاهی طنز بودم.
این کارگردان سینما توضیح داد: شعار آسایشگاه کهریزک این است: "اینجا مکانی است برای زندگی کردن نه زنده ماندن". ما قبل از ورود به آسایشگاه کهریزک انتظار غم و غصه زیادی داشتیم ولی بعد از شروع فیلمسازی نظرمان تغییر کرد.
وی تاکید کرد: تاکنون این مستند در جشنواره فجر و سینماهای دیگر نمایش داشته است اما در هیچیک از این سینماها، مسیر رفت و آمدی برای معلولین در نظر گرفته نشده که این امر موجب تضییع حق این افراد می شود.
امیر یوسفی گفت: نگاه بومی که خواست خود آدم ها است، برای من قابل درک است؛ مجموعه خرده فرهنگ ها ما را به سمت نگاه بومی سوق می دهد که به طور معمول از دل این نگاه مستند، داستانی خلق می شود.
وی ادامه داد: معتقدم سینمای مستند بسیار فربه تر از سینمای داستانی ما است و بعبارتی، سینمای داستانی راه زیادی در پیش دارد تا به سینمای مستند برسد.
این کارگردان سینما در ادامه درباره موضوع اپیزود هملت در کهریزک اظهار داشت: همیشه آرزو داشتم شخصیت هملت را با یک نابازیگر بسازم و در کمال شگفتی این موضوع در کهریزک موجب ساخت اپیزود هملت در کهریزک شد.
پیروز کلانتری نیز در ادامه این نشست گفت: موتور حرکت این پروژه با ارتباط بین بهمن کیارستمی و هومن مرتضوی شروع شد و ما بعدا به این کار پیوستیم که تجربه ای ارزشمند و مهمترین آن، رابطه خیلی خوب میان سفارش دهنده و گروه فیلمسازی بود.
وی یادآور شد: قرار نبود این چهار اپیزود در فیلم کهریزک همانند هم باشند و قرار نیست این بخش ها خیلی برآمده از ذهن ما باشند، بلکه همه ما دوست داشتیم تا کهریزک دیده شود.
به گفته این کارگردان مستند، برای ما مهم بود تصویری که از آسایشگاه کهریزک ارائه می دهیم نه شیرین و نه تلخ بلکه کاملا واقعی باشد.
وی افزود: من در این مستند مدیون بقیه فیلمسازان هستم که باعث شدند این فیلم خواستنی را بسازم و اگر اینگونه نبود و یک فیلم سفارشی به من پیشنهاد شده بود قطعا به سراغ یک اثر تجربی نمی رفتم.
کلانتری گفت: فیلم مستند را نمی توانیم واقع گرا تعریف کنیم، زیرا سینمای مستند با واقعیت کار می کند و الزاما واقعیت را نمایش نمی دهد، بلکه ما با واقعیت برخورد داریم که این معنی بسیار متفاوتی از به نمایش گذاشتن واقعیت دارد. لذا رجوع به واقعیت در بخش «آفتاب پاییزی» بسیار زیاد است که بیشتر به شخصیت بختیاری در این فیلم بر می گردد.
سعید قطبی زاده نیز در این نشست با اشاره به وضعیت سینمای مستند در کشور گفت: در شرایطی که سینمای حرفه ای ایران از لحاظ فرم و مفهوم با مشکلات زیادی دست به گریبان است و سینماگران را به شکلی سخت تربیت می کند، مستند مثل یک هوای تازه و بی پروا است که این مهم، مستندساز را یک گام جلوتر نسبت به فیلمساز داستانی قرار می دهد.
وی تاکید کرد: باور نمی کنم مستندسازی داشته باشیم که دغدغه نداشته باشد و این وجه تمایز میان سینمای مستند و داستانی است.
این منتقد و نویسنده سینما یادآور شد: مستند ساز نمی تواند بی سواد باشد زیرا برای یک سکانس از کار مستند نیاز به پژوهش و تحقیق فراوان دارد و مستندسازی نوعی کارگری فرهنگی محسوب می شود.
وی با اشاره به بخش «هملت در کهریزک» توضیح داد: فضای فانتزی و شور زندگی امیر یوسفی در این بخش بیشتر چشم نواز است و شاید هر مخاطبی این بخش از این مستند را بیشتر می پسندد.
قطبی زاده در ادامه گفت: مستندساز باید برای کار استراتژی مشخصی داشته باشد؛ کار پیروز کلانتری در اپیزود آفتاب پاییزی علاوه بر سوژه های متنوعی که دارد، دارای ساختار ویژه است و به عنوان یک تئوری به آن رسیده است و این شیوه، یکی از راه های رسیدن به رشد از لحاظ فیلمسازی تلقی می شود، اما یوسفی در اپیزود هملت در کهریزک به دنبال یک ایده گشته که از سینمای داستانی جان گرفته و اقتباسی بسیار زیبا از هملت است.
وی یادآور شد: ساختار بازیگوش و روحیه سرخوش در بخش هملت در کهریزک به کار کمک کرده است. این اپیزود خیلی نزدیک به زبان عامه جامعه است و مخاطب در این بخش به دلیل نوع کارگردانی مرز بین حقیقت و تخیل را درک می کند.
این منتقد سینما ادامه داد: فیلم کهریزک چهار نگاه در مجموع اثری متحد است و آدم هایی که در هر اپیزود حضور دارند، معرف نوع نگاه و سلیقه فیلمساز هستند و به عبارتی روح واحدی در چهار بخش از یک اثر سینمایی روایت می شود.
مازیار فکری ارشاد نیز در این نشست گفت: مخاطبان سینمای مستند با مشکل جدی روبرو هستند و این مشکل شرایط دشوار اکران این نوع آثار است و اینکه شرایط مساعدی برای نمایش آثار مستند در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی فراهم شده را باید به فال نیک گرفت.
گفتنی است که در پایان، لوح تقدیر و هدیه نقدی از طرف این مرکز به محسن امیریوسفی و پیروز کلانتری اهدا شد.