مدیومی برای بیان یک لحظه

پناه پناهی فعالیت سینمای‌اش را با عکاسی و تصویربرداری از پشت صحنه فیلم آفساید آغاز کرده است. فیلم اول نخستین تجربه فیلمسازی اوست که به پدرش جعفر پناهی تقدیم شده است.
پناهی که دانشجوی رشته کارگردانی در دانشگاه سینما تئاتر است؛ فیلم کوتاه را مدیومی برای بیان یک لحظه می‌داند. این فیلم که در رابطه با طرح جمع‌آوری ماهواره‌های تهران است؛ پیش از این در بخش مسابقه دوازدهمین جشن سینمای ایران و سومین جشنواره فیلم پلیس حضور داشته است. 

تصاویر سربازها مستند بود؟
بله مستند بود. آن تصاویر را تابستان سال گذشته گرفتم. بعد برایش یک داستان نوشتم. البته بخشی از داستان فیلم تقریبا برای خودم پیش آمده بود. حتی بخشی از دیالوگ‌های سربازها پشت در آپارتمان را براساس واقعیت نوشتم.
چطور تصاویر مستند را با داستان فیلمت تطبیق دادی؟
من تقریبا 20 دقیقه تصاویر آرشیوی داشتم که حداکثر استفاده‌ای که می‌توانستم از آنها بکنم 15 یا 16 پلان بود. یعنی باید 15 یا 16 بار بین داستانی که داشتم و آن تصاویر آرشیوی کات می‌زدم. بنابراین سعی کردم بازیگرها را براساس تصاویر آرشیوی در صحنه حرکت بدهم. در واقع همه چیز را براساس آن تصاویر با هم تطبیق دادم.  
تصویربرداری فیلمت چقدر طول کشید؟
اول با بازیگرهای دیگری تمرین کردم اما چون به نتیجه دلخواهم نرسیدم بازیگرها را عوض کردم. با بازیگرهای جدید 10 روز فیلمبرداری داشتیم. البته قضیه صدا خیلی سر کار من را اذیت کرد و تقریبا همه صداها خراب شد.
چرا صداها خراب شد؟
چون همه صداها را با میکروفن روی دوربین گرفته بودیم و به دلیل حرکت بازیگران تقریبا هیچ صدای واضحی نداشتیم و مجبور شدیم دوباره همه صداها را ضبط کنیم.
دوربین دست بازیگرهات می‌چرخید؟
در تمرین‌های اولیه همه تصاویر را خودم گرفتم اما دیدم مصنوعی به نظر می‌رسند. به همین دلیل برای اجرای نهایی دوربین را به بازیگرها دادم تا خودشان تصویربرداری کنند. تقریبا 90 درصد تصاویر فیلم را بازیگرها گرفتند و من فقط به کارشان نظارت می‌کردم.
پس این وسط دیالوگ‌های فی‌البداهه هم داشتید؟
تقریبا دیالوگی نوشته نشد. می‌دانستم که بازیگرها قرار است درباره چه صحبت کنند. آنها هم خط کلی داستان را می‌دانستند. اما وقتی ضبط می‌کردیم آنها خودشان حرف می‌زدند. حتی خیلی از دیالوگ‌ها بعدا در صداگذاری اضافه شد.
سر تدوین برای هماهنگ کردن تصاویر مستند و داستانت مشکلی نداشتی؟
تدوین راحت‌ترین بخش کار بود. چون دقیقا می‌دانستم تصاویر را از کجا تا کجا می‌خواهم. تقریبا سر فیلمبرداری تمام جای کات‌ها را پیدا کرده بودم. فقط باید روی ریتم کار با توجه به اینکه همه فیلم POV بود کار می‌کردم.
کار در سینمای بلند را با عکاسی در فیلم آفساید تجربه کرده‌ای. چقدر عکاسی برایت جدی است؟
به جز آفساید که عکاس و تصویربردار پشت‌صحنه بودم در فیلم فقط چشم‌هایت را ببند ساخته علیرضا امینی هم عکاسی کرده‌ام؛ اما فکر نمی‌کنم که دیگر دنبالش کنم. عکاسی واقعا انرژی می‌خواهد و من می‌خواهم بیشتر این انرژی را صرف فیلمسازی کنم.
فیلم کوتاه را چطور می‌بینی؟ تصمیم داری در این حیطه بمانی یا به سینمای حرفه‌ای بروی و فیلم بلند بسازی؟
حتما اگر امکانش را داشته باشم، فیلم بلند می‌سازم. چون احساس می‌کنم فیلم بلند خیلی بیشتر دیده می‌شود.
البته برای فیلم کوتاه احترام خاصی قائلم. فیلم کوتاه برای بیان یک لحظه است. یک لحظه از یک اتفاق بزرگ. اما وقتی چیزهای زیادی برای گفتن داشته باشید نمی‌توانید از این مدیوم استفاده کنید. 

- گالری عکس فیلم اول