فیلم عکس‌های شاعرانه 

سیدمحسن نبوی    
«سینما هنر تصاویر متحرک است.» این تعریف شاید ساده‌ و ابتدایی‌ترین تعبیر از سینما باشد. تعریفی که دو ویژگی «تصویر» و «متحرک بودن» را برای ایجاد یک اثر سینمایی لازم می‌داند. اما در تاریخ سینما می‌توان مواردی را نیز پیدا کرد که از این تعریف عدول کرده‌اند و آنچه که تماشاگر در فیلم آن زن در باران آمد ساخته حسن خمسه با آن روبروست، هم از این گونه است.
در اولین برخورد مخاطب با فیلم چیزی که بیش از همه توجه را به خود جلب می‌کند، برجستگی و تاکیدی است که در انتخاب فرم شده است. انتخاب قالب «عکس- فیلم» و گرفتن تحرک تصاویر، شوک ابتدایی فیلم است که در ادامه مخاطب تا حدود زیادی با آن کنار می‌آید. هرچند نمی‌توان ناگفته گذاشت که این فرم با توجه به نوع روایت داستان و بن مایه محتوا، انتخابی هوشمندانه و مناسب بوده؛ چراکه شاید انتخاب شکل دیگری برای این محتوا اثرگذاری لازم را نداشت. به بیانی دیگر کارگردان با عدم تحرک نماهای فیلم و ثابت نگه داشتن آنها، متحرک بودن تصاویر فیلم را تنها به ذهنیت و عادت بصری مخاطب محدود کرده که از ویژگی‌های فیلم است.
آن زن در باران آمد فیلمی با روایت متفاوت نیست؛ که تداعی حس آشنایی است از یک واقعیت که هر روز در برابر ما جریان دارد. در واقع این فیلم، فیلمی با عنوانی متفاوت است که جریانی از زندگی را بر پایه‌ای واقعی پیش می‌برد تا مخاطب را به نقطه‌ای در فرا واقعیت برساند.
خمسه در این فیلم سعی کرده با یاری جستن از پیشینه ذهنی مخاطب و مشارکت دادن ظریف او در روند محتوا، حرف و ایده اصلی خود را در لایه زیرین فیلم پرورش دهد تا در نمای آخر آن‌را متولد کند و به پایانی موثر برساند. اما در اینجا ارائه داستانی خطی و بسیار ساده با چیدمانی منطقی و تداومی، به صورت برش‌های پرشداری تبدیل شده که مخاطب احساس می‌کند فیلم از تکه‌های فیلم دیگری جمع شده است. به واقع همین ویژگی ساختاری سبب شده تا هر نمای فیکس شده فیلم نتواند به تنهایی بار محتوایی فیلم را به دوش بکشد مگر در کنار نمای پیشین و پسین خود.
آشنایی‌زدایی مناسب اقلیمی و جغرافیایی با انتخاب بجا و درست مکان‌ها، نشانه‌گذاری‌های زیباشناسانه سمبولیک به وسیله رنگ، انتخاب زوایای جدید و موقعیت‌های مکانی زیبا برای ارائه قاب تصویری به همراه استفاده از فرم سیاه و سفید تصاویر که بگونه‌ای تداعی کننده ویژگی نوستالژیکی عنوان تغییر یافته فیلم برای مخاطب بوده؛ فیلم را از افتادن در ورطه خشک و نامتعارف نجات داده است. ولی مطمئنا در کنار تمام این امتیازات، آنچه ضرورت آن بیشتر احساس می‌شد؛ نیاز به استفاده از نماهای نزدیک و درشت از مادر و دختر بچه برای پروش بهتر کاراکتر و تیپ آنها بوده که کمبود آن باعث کاهش ارتباط عاطفی مخاطب و ضعف محتوا نسبت به فرم شده است.
حسن خمسه از مقوله عکس همچون پدیده‌ای در طبیعت استفاده کرده است. فیلم با این تمهید به دیدن واقعیتی از زندگی در فضایی ملموس مانند کوچه، خیابان و خانه خودمان رفته است.
آن زن در باران آمد فیلمی است موجز از حس تلطیف شده گوشه‌ای از زندگی که سعی می‌کند با وجود بعضی ضعف‌ها که عمدتا از سوی فرم به آن تحمیل شده، بدون زیاده‌گویی و حاشیه‌های غیرضروری حرفش را بزند. 

[email protected]