فیلم سبز

علی مصلح‌حیدرزاده
زن نقاشی کنار ساحل دریا می‌خواهد تصویر یک درخت خشکیده را ثبت کند. به پای آن آب می‌ریزد و سپس در رویای خود شاخه‌های خشکیده را پر از برگ سبز می‌کند. اما این تنها یک رویاست و درخت بریده می‌شود. با این حال رویای نقاش، درخت بریده شده را به درختی واقعی تبدیل می‌کند.
ساخت فیلم با موضوع محیط زیست طی چند سال اخیر و همزمان با توجه جهانی به خطراتی که زندگی روی زمین را تهدید می‌کنند، متداول شده و جریان تولید چنین آثاری به چنان قدرتی رسیده که مفهوم «سینمای سبز» مدام بیشتر تکرار می‌شود و حتی در حال تبدیل شدن به یک ژانر در سینمای امروز است. آنچه جایگاه چنین فیلم‌هایی را ارتقا می‌دهد، نقش آگاهی بخشی به مخاطبان و هشدار نسبت به پیامدهای تخریب محیط زیست است.
درخت من یک فیلم تجربی خیال‌پردازانه است که در سه پلان، حس غمخواری نسبت به از بین رفتن یک نماد ساده طبیعت را به شیوه‌ای هنرمندانه تصویر می‌کند. ویژگی مهم فیلم سادگی و بی‌پیرایگی آن است و فرم و محتوای آن به هماهنگی کاملی رسیده‌اند. به جز نمای تیتراژ که نمایی نزدیک از رنگ‌های سبز است، بخش عمده فیلم در لانگ شات درخت در ساحل می‌گذرد. ایده نقاشی کردن برگ‌ها روی این نمای طولانی دور، ایده طلایی فیلم است که کیفیت رویاپردازانه جالبی دارد و با خصلت تجربی آن نیز همخوان است.
وقتی نقش برگ‌ها روی ساقه‌های خشک درخت به پایان می‌رسد و مردی وارد کادر می‌شود و تنه خشک را هم می‌برد، تراژدی تشدید می‌شود. چون حتی دیگر فرصتی برای تصور کردن برگ‌ها باقی نمانده است. با این حال، نمای پایانی نشان می‌دهد که سرچشمه رویای انسان خشک نمی‌شود و نقاش در رویای خود درختی را می‌بیند که واقعا سبز شده و خود نیز زیر شاخه‌های آن آرام گرفته است.
رویاپردازی درخت من معنایی دوگانه دارد؛ از یک سو بر این نکته دلالت می‌کند که در بدترین حالت‌های عینی و ملموس، ذهن انسان این قدرت را دارد که با رویا همه چیز را تغییر دهد.
معنای دیگر رویای فیلم می‌تواند این باشد که وضعیت طبیعت چنان بحرانی است که تنها در رویا می‌توان سبزی و طراوت را دید و لمس کرد. این معناپذیری دوگانه فیلم می‌تواند به ارزش هنری آن بیافزاید.
فیلم سارا سیادت‌نژاد یکی از آثار کوتاه موفق امسال در عرصه بین‌المللی بوده و علاوه بر نمایش در چندین جشنواره جهانی، جوایزی را نیز کسب کرده است. به نظر می‌رسد علاوه بر موضوع فیلم که در حال حاضر در همه جای دنیا مورد پسند عمومی است، زبان تصویری فیلم و این که هیچ تکیه‌ای بر کلام ندارد، در موفقیت آن موثر بوده است.