تنها برگزاری جشنواره کافی نیست

فاطمه ابراهیمی
جشنواره‌ای کوچک، در شهری کوچک چقدر می‌تواند به سینما و سینماگران کمک کند؟ بعد از یازده دوره این سوال همیشگی برگزارکنندگان جشنواره فیلم کوتاه کل گراش و فیلمسازان این شهر است. جشنواره کل هر ساله به عنوان جشنواره فیلم کوتاه استان فارس در شهر گراش در جنوب این استان کهن برگزار می‌شود.
به پیش‌نهاد مرجان ریاحی داور نام‌آشنا یازدهمین دوره، قرار شد فیلمسازان گراشی در نشستی در مورد تاثیر جشنواره با هم گفت وگو کنند. محمدعلی شامحمدی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، کیوان محسن فیلمساز گراشی که در جشنواره کل و جشنواره‌های منطقه‌ای چندین جایزه دریافت کرده است. فاطمه وفایی‌فرد که آخرین فیلم‌اش را در دوره چهارم ساخته است و محمدرضا خواجی نوجوان ۱۷ ساله‌ای که امسال برای سومین بار در جشنواره کل شرکت کرد؛ نقطه نظراتشان را بیان کردند.
محمد علی شامحمدی که دیگر پیشکسوت عرصه فیلمسازی کوتاه در گراش حساب می‌شود درباره رابطه فیلمسازان و جشنواره کل گفت: در سال های ابتدایی آغاز به کار جشنواره تمام فیلم‌هایی که در جشنواره اکران می‌شد از فیلم سازان گراشی بود و شاید فقط دو اثر از بوشهر و هرمزگان در جشنواره اکران می‌شد. حتی هر فیلم‌ساز گراشی با چند فیلم در جشنواره حضور داشت و تمامی تندیس‌ها نیز به خود گراشی‌ها می‌رسید. اما با پیشرفت و ارتقا سریع جشنواره از سطح شهرستان به استانی فیلم سازان گراشی از استانداردهای این جشنواره عقب ماندند و خودشان را از عرصه فیلم سازی کنار کشیدند.
شامحمدی در مورد کم شدن تعداد فیلم‌های فیلمسازان گراشی در جشنواره گفت: من به عنوان یک فیلم‌ساز قبلا حاضر می‌شدم مسافت زیادی را تا شیراز بروم و در کلاس‌های فیلم‌سازی شرکت کنم. اما در حال حاضر چه کسی حاضر می‌شود زحمت به خودش بدهد و این همه راه را برای حضور در کلاس‌های فیلم‌سازی برود. از این که دیگر فیلم نمی‌سازم خوشحال نیستم اما به دلیل پیشرفت جشنواره و رشته دانشگاهی‌ام مجبور شدم کار تخصصی‌ام که نمایشنامه‌نویسی است را دنبال کنم.
کیوان محسنی از فیلمسازانی است که می‌شود او را خروجی این جشنواره دانست. محسنی در نگاه به جشنواره کل می‌گوید: فیلمسازان گراش چند مشکل اساسی دارند که مهمترین این مشکلات آموزش است. در شهرستان گراش چون انجمن و یا نهاد خاصی برای فیلمسازی وجود ندارد یک فیلمساز برای ساخت فیلم کوتاهش باید تمامی کارهای فیلمش مثل: تدوین، تصویربرداری، صداگذاری و ... را انجام دهد.
محسنی در ادامه گفت: من ده سال است که فیلم می‌سازم اما فقط دو سال است که به طور حرفه‌ای خودم را فیلم‌ساز می‌دانم. چون مجبور بودم تمام مدت این چند ساله را صرف یادگیری و آموزش برای تمام مراحل فیلم‌ام کنم. محسنی یکی از راه های حل مشکل این مساله را خود آموزی فیلم‌سازان دانست و گفت: پیشنهاد می‌کنم یک فیلم ساز خودآموز باشد چون در صورت نبود انجمن سینمای جوان در گراش یک فیلمساز باید خودش همه کاره فیلم‌اش باشد. شبیه من!
محسنی نبود فضای نقد مناسب را از ضعف‌های موجود می‌داند و می‌گوید: متاسفانه در گراش کسی نیست که فیلم‌های فیلم‌سازان را نقد کند و این کمبود باعث شده که جوانان فیلم‌ساز ما دارای اعتماد به نفس کاذبی شوند و این جایی برای پیشرفت‌شان باقی نمی‌گذارد. متاسفانه آنها فکر میکنند وقتی فیلمشان در جشنواره کل راه پیدا کرد حتما باید جایزه بگیرند و فیلم‌شان هیچ نقطه ضعفی ندارد. پس نیاز به فردی احساس می‌شود که فیلم‌مان را نقد کند حتی اگر جایزه ببرد.
محسنی در رابطه با کنار کشیدن نسل اولی‌های فیلم‌سازی در گراش گفت: متاسفانه با ارتقا جشنواره کل فیلمسازان نتوانستند خودشان را به حد مورد قبول جشنواره برسانند و یا خودشان را از سطح جشنواره پایینتر بدانند و دیگر فیلم نسازند. محسنی در رابطه به نسل جدید فیلم‌سازان گراش توصیه کرد: اگر فیلمش در جشنواره جایزه نبرد نباید از ادامه راه دلسرد شود و باید دنبال ضعف‌های فیلمش باشد تا موجب پیشرفتش شود.
محسنی درباره راه حل اصلی مشکل فیلمسازی در گراش گفت: تاسیس انجمن سینمای جوان در شهرستان می‌تواند موفقیت زیادی را به بار آورده و نسل زیادی را به سمت خودش کشانده و پرورش دهد. در حال حاضر در فضای کوچک خانه فرهنگ جلسات پخش و نقد فیلم کوتاه را برگزار می‌کنیم، اما فقط یکی دو نفر به طور ثابت در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند. یکی دیگر از راه‌حل‌های این مشکل کتاب‌خوانی است. کتاب‌های خیلی خوبی موجود است اما متاسفانه فقط خاک می‌خورد.
محمدرضا خواجی که هفده سال سن دارد و تاکنون در سه دوره از جشنواره کل حضور داشته در مصاحبه گفت: من با این سن و سالم مجبورم شبیه کیوان محسنی تمام کارهای ساخت فیلم‌ام را خودم انجام بدهم. اگر برای فیلمم کمبود هزینه داشته باشم هیچ ارگانی من نوجوان را حمایت نمی‌کند و حتما باید خانواده‌ام تمامی هزینه مالی فیلم‌ را تامین کنند. امکانات برای ساخت بهتر فیلم نیست، اما با همان دوربین کوچکم هم تصویر می‌گیرم هم کار صدابرداری. اگر فیلمم در جشنواره پذیرش نشود مشکلی نیست اما یکی که از بیرون فیلم آورده متوجه زحمت های پشت ساخت این فیلم نیست. آنها هم سینمای جوان دارند هم امکانات. پس چرا ان ها جایزه نبرند؟
فاطمه وفایی فرد نیز در این رابطه گفت: با تاسیس این انجمن موافقم اما اگر در کنار اکران فیلم جلسه نقد و بررسی نیز باشد خیلی بهتر است. چون هر فیلمساز برای بهتر شدن فیلم بعدی اش نیاز به آموزش دارد و این با نقد به دست می‌آید.
محسنی آینده فیلم سازی در گراش را این گونه ترسیم کرد: اگر روال فیلم‌سازی همینطور پیش برود هیچ آینده روشنی در انتظار فیلم سازان نیست. وقتی کسی نباشد فیلم‌مان را نقد کند و ما را آموزش بدهد ما سر جای خودمان می‌مانیم و درجا می‌زنیم. متاسفانه چون فیلم سازان گراش هنوز در مبانی فیلم کوتاه مانده‌اند مانع همکاری‌شان با دیگر فیلمسازان خوب و قدرتمند و فیلمسازان غیر بومی می‌شود.
محسنی برای پیشرفت فیلم سازان گراشی گفت: اگر سالی چند بار جشنواره‌هایی را برای فیلم سازان گراش برگزار کنیم که با هم رقابت کنند جای پیشرفتشان زیاد است. چون این جشنواره پیش زمینه ای‌ست برای اصلاح فیلم‌شان و بهتر کردن آن و برای حضور در جشنواره کل. با این روال فیلم‌سازان در طی سال در جریان ساخت فیلم کوتاه قرار دارند و این خیلی خوب است.
شامحمدی نیز برای پیشرفت فیلم سازان راه حلی غیر مستقیم داد و گفت: اگر در کنار برگزاری جشنواره فیلم کل جشنواره نمایشی کل هم راه بیاندازیم خیلی خوب میشود. چون تله فیلم و فیلم کوتاه زیر مجموعه هنرهای نمایشی است.
محسنی در مورد راه پیدا نکردن خیلی از فیلم های فیلم‌سازان گراشی در جشنواره کل گفت: اگر فیلمسازان کسی را داشتند که مراحل فیلمشان را با توجه به حرفه و تخصصشان می‌ساختند فیلم‌های گراشی‌ها حرفی برای گفتن داشت. اما وقتی این فیلم به صورت خودآموز پیش برود متاسفانه در بعضی از قسمت‌هایش می‌ماند و حاصل کار خوب نمی‌شود.
تاثیر برگزاری جشنواره کل در گراش از اهمیت بالایی برخوردار است که محسنی در این رابطه گفت: یکی از مزایای برگزاری این جشنواره فیلم ساختن فیلمسازان گراشی است. با این جشنواره فیلمسازان مجبور می‌شوند فیلم بسازند. این یک توفیق اجباری است و خیلی خوب است. یکی دیگر از مزایای این جشنواره داشتن بانک و آرشیو فیلم کوتاه است. فیلم کوتاه دیدن موجب ساخت یکی فیلم کوتاه دیگر می‌شود. و اگر دبیرخانه جشنواره به صورت دائمی در جریان باشد و فیلم سازان با آن در ارتباط باشند و با برگزاری کارگاه‌هایی مختص فیلمسازان گراش باعث پیشرفت آن‌ها می‌شود.
محسنی تفاوت فیلمسازی در شهر کوچک با بزرگ گفت: در شهر کوچک هیچ نهادی مرتبط با فیلمسازی نداریم و این باعث میشود که یا فیلم نسازند و یا فیلم خوب نسازند. اما در شهر بزرگ وقتی انجمن سینمای جوان باشد این انجمن با فیلمسازان همکاری می‌کند و حاصل آن یک فیلم کوتاه خوب میشود.
در پایان محسنی به فاصله مردم گراش و جشنواره اشاره کرد و گفت: این فاصله تنها با ساخت فیلم خوب توسط یک فیلمساز گراشی از بین می‌رود.