جلسه نقد و بررسی دو فیلم مستند او یک مزاحم بود ساخته سیدمرتضی جذاب و رویای بهشت به کارگردانی معصومه نورمحمدی، با حضور نیما حسنی نسب (منتقد) و مازیار فکری راشاد (مجری- کارشناس) در سالن سینما حقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد.
به گزارش «پایگاه خبری فیلم کوتاه» به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، نیما حسنی نسب در ابتدای این نشست، با اشاره به اینکه مستندسازان ظرفیت نقد پذیری بالایی دارند، اظهار داشت: موضوع فیلم او یک مزاحم بود به نوعی است که در طول زمان تغییر شکل می دهد و با پیشرفت های تکنولوژیک سوژه تفاوت هایی خواهد کرد؛ بنابراین کارگردان هر شیوه و نقشه ای برای ساخت مستند خود در نظر داشته باشد، به مرور زمان دستخوش تغییر خواهد شد.
وی افزود: همین عامل موجب شده که در نهایت با مستندی مشابه مستند تلویزیونی شوک مواجه باشیم که نه بنوعی تابوشکنی آن را دارد و نه از نظر فرم، شامل ویژگی خاصی می شود و بیشتر محصول باکس مونتاژ به نظر می رسد.
این منتقد تصریح کرد: این اثر فاقد تحلیل اجتماعی است و از نظر روانکاوانه هم به نکته ای اشاره نمی کند که مزاحم تلفنی در چه بستر و به چه دلیلی شکل می گیرد. شاید اگر طرف مقابل را بیشتر مشاهده می کردیم برای ما جذابیت بیشتری می داشت که در اثر هم شاهد بودیم دیدن این افراد موجب به وجود آمدن کشش بیشتر در مخاطب می شود.
مرتضی جذاب کارگردان مستند او یک مزاحم بود در همین رابطه اظهار کرد: داشتن تحلیلی اجتماعی مستلزم مشاهده اجتماعی این افراد است که امکان پذیر نبود. از طرفی شخصاً اهل نتیجه گیری در پایان فیلم نیستم و همین که موجبات به فکر فرو رفتن مخاطب فراهم شود، برای من کفایت می کند.
وی افزود: مشکل ما در ساخت فیلم این بود که امکان طرح بیشتر مسائل مرتبط با مزاحمان تلفنی وجود نداشت. از طرفی مشکلات اداری هم موجب می شد تا ساخت فیلمی با موضوع مزاحمان تلفنی سخت تر شود. سوژه ها و مسئولان هر دو به نوعی مانند غریبه با ما برخورد می کردند و امکان دسترسی به آنچه نیاز داشتیم، به سادگی فراهم نبود.
بخش دوم این جلسه به نقد و بررسی مستند "رویای بهشت" ساخته معصومه نورمحمدی اختصاص داشت که این فیلمساز در ارتباط با ایدة ساخت فیلم خود گفت: علاقه زیادی به فرش ایرانی دارم و فکر می کنم هر ایرانی با هر میزان از بضاعت مالی باید یک فرش دست باف ایرانی در خانه خود داشته باشد. از همین رو طرحی را که در ذهن داشتم به مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ارائه دادم که خوشبختانه پذیرفته شد.
وی ادامه داد: برای ساخت این فیلم تحقیقات زیادی صورت گرفت که حجم آن به اندازه یک کتاب است. ما برای این کار به شهرهای قم، کاشان و کرمان سفر کردیم و محل های مختلفی را از نزدیک مشاهده کردیم. همچنین در مستند از حضور کارشناسان خبره ای بهره گرفته شده است.
حسنی نسب با تاکید بر اینکه در این فیلم هم مانند اثر قبلی با مشکل عدم مشخص شدن عناوین کارشناسان مواجه هستیم اظهار کرد: بخش مهمی از اعتبار اثر و عاملی که موجب می شود ما به عنوان مخاطب توجه بیشتری به شنیدن صحبت های افراد داشته باشیم، از آنجا ناشی می شود که بدانیم از چه جایگاهی درحال سخن گفتن هستند که متاسفانه در فیلم به آن توجه نشده بود. البته از آثار مستند سفارشی انتظار خاصی نمی رود، چون به هرحال امکان تجربه گرایی از کارگردان سلب می شود و ناچار است از شیوه مشخص و خاصی استفاده کند.
نورمحمدی در ادامه همچنین به مشکلات سر راه ساخت فیلم اشاره کرد و اضافه کرد: متاسفانه یک سکانس بسیار عالی از فیلم حذف شد که از نظر ما نقطه طلایی اثر محسوب می شود. دلیل این مسئله هم این بود که مرکز ملی فرش ایران اعتقاد داشت نباید هیچ تصویری از کارخانجات فرش ماشینی در فیلم وجود داشته باشد که برای این محصول تبلیغ شود!
منتقد جلسه با اشاره به فرم ساخت این مستند هم گفت: به نظر من زیبایی شناسی فیلم اصلا متاثر از سوژه نیست و این مستند جذابیت بصری را به بیننده منتقل نمی کند که البته شاید برای به تصویر کشیدن آنچه درنظر داشته، بودجه بیشتری نیاز باشد تا کارگردان بتواند ابزار مورد نیاز خود را به کار بگیرد. شاید همین عامل هم موجب شد بار اطلاع رسانی اثر بیشتر از کیفیت تصویری آن باشد.
حسنی نسب در پایان تصریح کرد: میزانسن ها و شکل تصویربرداری هم مسئله دیگری است که به عنوان نمونه عبور مردم موجب شده باغ ایرانی مورد نظر کارگردان به محل عبور هر روزه تبدیل شود و اصالت آن در مقایسه با صدای گوینده روی تصویر در تضاد قرار بگیرد.
در انتهای این نشست، جلسه پرسش و پاسخ حضار با کارگردانان مستندهای او یک مزاحم بود و رویای بهشت برگزار شد. در پایان نیز لوح تقدیر و هدایایی به رسم یادبود از طرف مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به کارگردانان و منتقدان حاضر در این نشست اهدا شد.