از پس درهای بسته
مرضیه ریاحی
پاتوق سینمای مستند، آبان‌ماه سال 89 همزمان با افتتاح چهارمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت در سینما سپیده تهران افتتاح شد.
چه خبر خوبی! مگر مجالی برای اکران مستند، همان چیزی نبود که مستندسازها سال‌ها از نبود آن می‌نالیدند؟
خب حالا یک سالن سینما دارند که اتفاقا موقعیت جغرافیایی خیلی خوبی هم دارد. در مرکز شهر است و میان چند دانشگاه و محل رفت‌وآمد دانشجویان رشته‌های مختلف هنری و سینما.
هر هفته هم که لیست فیلم‌های جدید با جزئیات و مشخصات سانس‌ها اعلام می‌شود. تازه خبرنگارها، اعضای صنف‌های مختلف خانه سینما و دانشجویان هم می‌توانند رایگان فیلم‌ها را ببینند؛ چه چیزی از این بهتر؟
حالا که چنین پاتوقی مهیاست، چرا نرویم تا از تماشای مستند بر پرده سینما لذت ببریم؟
نه ماه است که پاتوق سینمای مستند افتتاح شده؛ اما همچنان با این معضل بزرگ روبرو است: «صندلی‌های خالی!»
حتما تا به حال خیلی‌ها با خودشان فکر کرده‌اند که چرا پاتوق سینمای مستند تماشاگر ندارد؟
این سوالی است که باید مدیران و برنامه‌ریزان مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به عنوان بانی راه‌اندازی این پاتوق، پاسخ دهند؛ اما مستندسازی و مستندنگاری ایجاب می‌کند که پس از ماه‌ها انتظار خودمان چند دلیلی برای عدم توفیق این طرح دست و پا کنیم که لااقل ذهن‌مان را آسوده کنیم؛ وگرنه پاسخ به چنین سوال‌هایی که کار ما نیست!
طرح‌هایی از این دست در نخستین گام نیاز به مخاطب‌شناسی دارند. یعنی ما باید بدانیم هدف‌مان از نمایش مستند چیست و مخاطب این مستندها چه کسانی هستند.
باید بدانیم بازار هدف ما چیست؟ نمایش رایگان مستند برای خبرنگارها، اعضای صنف‌های مختلف خانه سینما و دانشجویان؟ یا قرار است مردم هم به صف مخاطب‌های سینمای مستند بپیوندند و این نوع سینما هم گیشه داشته باشد؟
مشکل از آنجا آغاز می‌شود که این طرح در واقع پاسخ‌گوی نیاز هیچ‌کدام از دسته‌های فوق نیست.
دسته اول که معمولا پی‌گیر سینمای مستند هستند و این آثار را در جشنواره‌ها و هفته‌های فیلم می‌بینند و اصلا چرا باید به سینما بیایند تا تولیدات یکی-دو سال گذشته را دوباره ببینند؟
اما دسته دوم اوضاع‌شان فرق می‌کند و مشکل‌های بیشتری دارند. اول اینکه اصلا باید از کجا خبردار شوند که در سالنی مستند نمایش می‌دهند؟ مگر چقدر برای این طرح تبلیغ می‌شود؟ به فرض که خودشان از حول و حوش سینما سپیده رد شدند یا دوست و آشنایی بهشان خبر داد که سالنی در شهر است که فیلم مستند اکران می‌کند. برای‌شان چه جذابیتی دارد که مستندهایی را ببینند که آن‌قدر دست و پا بسته انتخاب شده‌اند که می‌شود براحتی روی کاناپه دراز کشید و نمونه بهترشان را از تلویزیون دید!
پاتوق سینمای مستند در وهله اول با مشکل انتخاب مواجه است. هر چند مستندهای بسیار خوبی هم در این طرح بر پرده رفته‌اند؛ اما عمدتا آثاری بودند که جذابیت‌های لازم برای جذب تماشاگر را نداشتند.
بخشی از هر اثر هنری مخاطب است و بی‌مخاطب هر اثری چیزی کم دارد.
پاتوق سینمای مستند با انتخاب آگاهانه مستندهای جذاب و تبلیغات درست می‌تواند به واقع به پاتوقی برای سینمای مستند تبدیل شود و این انتخاب با بهره‌گیری از دانش و آگاهی اعضای صنف‌های مستند و منتقدها و کارشناسان سینمای مستند براحتی امکان پذیر است.
پاتوق سینمای مستند زمانی محلی برای گردهمایی مستندسازان و مستنددوستان خواهد شد که درهایش را برای پذیرش ایده‌ها و نظرهای آنها باز کند و حس خودمانی، بودن در کنار خانواده مستند احساس شود. اگر نه که از پس درهای بسته هیچ صدایی به گوش نمی‌رسد!
یک دیدگاه بگذارید