نزدیک‌کردن نوجوان‌ها به جهان سینما
مرجان ریاحی- ایتالیا: سرجیو مانفیو همراه با برادرش فرانچسکو پروژه و جشنواره «چیاک جونیور» را 20 سال پیش تاسیس کردند و طی این مدت در زمینه آشنایی کودکان و نوجوانان با مراحل تولید فیلم فعالیت مداوم داشته‌اند. سرجیو در عرصه انیمیشن کارگردان مشهوری است. او متولد شهر ترویسو در ایتالیا است و جشنواره را نیز در شهر زادگاهش برگزار می‌کند. او تعداد زیادی فیلم کوتاه، بلند و سریال انیمیشن ساخته و به علاوه در بیش از 50 تئاتر به عنوان کارگردان و بازیگر حضور داشته است. مانفیو که به عنوان مدرس دانشگاه و نویسنده و ناشر نیز فعالیت می‌کند؛ در این گفت‌وگو درباره «چیاک جونیور» و اهداف و شیوه‌های آن برای آموزش فیلمسازی به کودکان کشورهای مختلف توضیح می‌دهد.
پروژه چیاک جونیور با هدف آشنایی کودکان با زبان تصویر تاسیس شده است. این ایده از چه زمانی مطرح شد و چه مدت طول کشید تا اجرا شود؟
امسال بیستمین سالگرد تاسیس پروژه چیاک جونیور است و تا به حال شامل کودکانی از چهار قاره بوده است. عامل ثابت پروژه‌هایی مانند پروژه ما رشد تدریجی و دائمی است. به عنوان مثال هفت سال پیش جایزه «برنامه‌های سمعی بصری برای آموزش کودکان» تاسیس شد که به ترویج نمونه‌های «تلویزیون مناسب» برای خردسالان ارتباط دارد و فضایی برای دیدار تهیه‌کنندگان تلویزیونی، چهره‌های دانشگاهی و متخصصان ارتباطات در این زمینه فراهم آورده است.
چرا تصمیم گرفتید روی فیلم‌های کودکان تمرکز کنید؟ و چرا محدوده سنی 10 تا 15 سال را انتخاب کردید؟
از همان ابتدا، پروژه چیاک جونیور بر آموزش ارتباطات سمعی بصری به کودکان و نوجوانان تمرکز کرده است. انتخاب مخاطب محدوده سنی 10 تا 15 سال به این واقعیت برمی‌گشت که معتقد بودیم ذهن این گروه سنی مشخصا برای شیوه و روشی که ما به کار می‌بریم، بازتر است.
تا به حال بیش از 20 کشور در این پروژه مشارکت داشته‌اند. شیوه ارتباط برقرار کردن شما با موسسات، تلویزیون‌ها و کودکان کشورهای مختلف چیست؟
گروهی از افراد به شکل اختصاصی مسئولیت دارند با موسسات و برنامه‌سازان تلویزیونی از سرتاسر جهان که ممکن است به شرکت در برنامه ما علاقه‌مند باشند، تماس بگیرند. هر سال ما می‌کوشیم تعداد کشورهای شرکت کننده را افزایش دهیم، اطلاعات مربوط به چیاک جونیور را در جریان بازارها گسترش دهیم و همچنین مواد اطلاع‌رسانی را ارسال کنیم.
جشنواره چیاک جونیور از چه سالی و با چه هدفی تاسیس شد؟
چیاک جونیور در سال 1989 تاسیس شد و هدف اصلی آن همواره توضیح دادن چگونگی تولید یک محصول تلویزیونی به کودکان بوده است (در این مورد خاص، یک فیلم کوتاه حدودا ده دقیقه‌ای) و همچنین شرکت دادن آنها به شکل فعال در مراحل مختلف تولید؛ از نوشتن فیلمنامه و داستان تا فیلمبرداری.
در این سال‌ها چقدر به اهداف تعریف شده‌تان دست پیدا کرده‌اید؟
درباره محقق شدن اهداف پروژه‌ای مانند این -خوشبختانه یا متاسفانه- نمی‌توان به قطعیت سخن گفت. ما همچنان تلاش می‌کنیم به بهترین راه برای کمک به کودکان در زمینه شناخت زبان سمعی بصری نزدیک شویم و لحظه‌هایی را بسازیم که تا کودکانی از کشورهای گوناگون جهان درباره آن با هم بحث و گفت‌وگو کنند.
آیا در دوره پیش روی جشنواره، کشورهای جدیدی به چیاک جونیور پیوسته‌اند؟
شرکت کننده جدید بیستمین دوره جشنواره کشور سوئد است که با سه برنامه در رقابت برای جایزه «برنامه‌های سمعی بصری برای آموزش کودکان» شرکت کرده است. چین و آفریقای جنوبی هم پس از یک غیبت کوتاه بار دیگر در جشنواره شرکت می‌کنند.
آیا چیاک جونیور ورک‌شاپ یا برنامه خاصی برای آموزش سینما به کودکان نیز برگزار می‌کند؟
طی یک هفته برگزاری جشنواره (25 تا 30 می در شهر ترویسو) این برنامه‌ها برنامه‌ریزی شده‌اند: «یک کارتون در چهار روز» یک ورک‌شاپ انیمیشن که در آن بیش از 80 کودک شرکت می‌کنند و انیماتورهای گروه آلکنی آنها را هدایت می‌کنند. شرکت کنندگان در این ورک‌شاپ همه راز و رمزهای ساخت انیمیشن را فرا می‌گیرند.
تولید «یک فیلم با همدیگر» یکی دیگر از رویدادهای بسیار مهم جشنواره است. ساخت و فیلمبرداری این فیلم کوتاه یک فرصت بی‌همتا برای بچه‌هایی از ملیت‌های گوناگون است که با یکدیگر آشنا شوند، از همکاری با یکدیگر لذت ببرند و نقش فعالانه خود در جهان ارتباطات را از طریق تصویر تقویت کنند.
دیگر لحظه مهم برای کودکان شرکت کننده در جشنواره فعالیتی خواهد بود که در آن می‌توانند دیدگاه‌ها و عقاید خود را تبادل کنند و بخشی از سنت‌های کشور خود را با دیگران تقسیم کنند.
در طول این سال‌ها، بیشتر چه موضوع‌هایی دستمایه ساخت فیلم‌ها قرار گرفته است؟
مضمون بیش از 300 فیلمی که طی 20 سال گذشته در کشورهای مختلف ساخته شده‌اند، یک آرشیو دقیق از «احساسات» کودکان امروز بوجود آورده است. فیلم‌های کوتاه چیاک جونیور درباره خالقان جوان‌شان و مشکلات کوچک و بزرگی که این مولفان با آنها مواجه‌اند، سخن می‌گویند: از مدرسه تا خانواده، از ورزش تا مواد مخدر، از معلولیت تا رفاقت. با وجود هزاران کیلومتر فاصله‌ای که نوجوانان کشورهای گوناگون را از هم جدا کرده، مشکلات و نگرانی‌ها و بالاتر از همه رویاهایی که در این فیلم‌ها بیان می‌شوند، معمولا خیلی به هم شباهت دارند. یکپارچگی، اجبار، تفاوت‌های فرهنگی، فن‌آوری‌های جدید و عشق از جمله مضمون‌های فیلم‌های امسال هستند.
آیا محدودیت خاصی برای انتخاب موضوع و داستان در نظر می‌گیرید؟
هیچ محدودیت مشخص یا دستورالعملی برای بچه‌ها در زمینه نوشتن داستان‌هایی که قرار است به فیلم تبدیل شوند، وضع نمی‌کنیم. برعکس، ما می‌خواهیم تا حد ممکن احساس آزادی کنند تا خودشان را بیان کنند. در مرحله انتخاب، ما تلاش می‌کنیم آثاری را انتخاب کنیم که حس می‌کنیم بیشتر خصلت نمایشگری درونیات بچه‌ها را دارند.
آیا ترکیب کودکان و یک گروه حرفه‌ای فیلمسازی در ساخت آثار موثر بوده است؟ چه نتایجی داشته است؟
برای ما اهمیت بنیادی دارد که به این حق احترام بگذاریم؛ این که حرفه‌ای‌ها و کارآموزان نوجوان در ساخت فیلم‌های کوتاه با یکدیگر کار کنند. هنگامی که داستان‌ها انتخاب می‌شوند، ما با همکاری نویسندگان جوان فیلمنامه را می‌نویسیم. سپس به دنبال لوکیشن فیلمبرداری می‌گردیم و فیلم را به مرحله زنده شدن می‌رسانیم و طبیعتا بچه‌ها قهرمان‌های اصلی این ماجرا هستند.
تا چه حد خوشبین هستید کودکانی که در این پروژه فعالیت می‌کنند، در آینده به فیلمسازان موفق تبدیل شوند؟ آیا استعدادهای خوبی در این مدت کشف شده‌اند؟
هدف پروژه چیاک جونیور لزوما تربیت فیلمسازان جوان آینده نیست، بلکه فقط نزدیک‌کردن نوجوان‌ها به جهان سینما است؛ از طریق اندیشه‌هایی که معمولا مدارس فیلم در ارائه آنها ناتوان هستند. نتیجه نهایی همچنین اعطای فرصتی خاص به آنها برای مقایسه تجربه‌شان با دیگر کارآموزان و آموزگارهایی است که راه مشابهی را در کشورهای گوناگون اروپایی و سایر نقاط مانند ایرلند، آلمان، هند، آفریقای جنوبی و... است. اگر این کار بتواند الهام‌بخش بچه‌ها برای فیلمساز شدن در آینده باشد، چه بهتر.
شما و برادرتان هدایت و مدیریت جشنواره چیاک جونیور را برعهده دارید. چگونه با یکدیگر تقسیم کار می‌کنید و شکل همکاری شما چگونه است؟
فرانچسکو و من جشنواره بین‌المللی چیاک جونیور را تاسیس کردیم و دبیران هنری آن هستیم و با هم همه تصمیم‌ها را می‌گیریم. ما به شکل معمول در جهت ارتقای آن و آزمودن بهترین راه‌ها برای رصد نوجوانان امروز ملاقات می‌کنیم.
برنامه‌هایتان برای آینده چیست؟
هدف ما تداوم وارد کردن کشورهای جدید از همه جای دنیا به چیاک جونیور و افزایش آگاهی تهیه‌کنندگان برنامه‌های تلویزیونی برای کودکان است.
یک دیدگاه بگذارید