مرجان ریاحی
می گویند یکی از وظایف هنرمند کشف معناهای جدید و کنارزدن حجاب هایی است که در وضعیت عادی، آن سوی شان برای عموم قابل دیدن نیست...
می گویند سینما هنر آشکار کردن است... می گویند سینمای مستند یکی از اصیل ترین نوع هایی است که از زمان اختراع سینما تا امروز میراثش به یادگار مانده است و می گویند مستندساز به عنوان هنرمند مستقل باید فارغ از دغدغه قدرت و مکنت تا عمق واقعیت نفوذ کند و همان حجابها را کنار بزند...
فرشید فرجی و کورش کار دو مستندساز مستقل ایرانی روز ۲۹ اردیبهشت در عراق توسط نیروهای آمریکایی بازداشت شده اند. از آن روز بیش از یک ماه می گذرد و هنوز یک هفته نیست که خبر دستگیری آنها منتشر شده است. خبر را مادر فرجی به خبرنگار یکی از خبرگزاری ها داده و از آن روز مطبوعات خبر این اتفاق را منتشر کرده اند. نکته نگران کننده درباره فرجی این است که به گفته مادرش نام او در فهرست صلیب سرخ و نهادهای بین المللی دیگر نیست و به همین دلیل باید مسأله را به شکل جدی تر پیگیری کرد.
حدود دو سال پیش مشابه این اتفاق برای مستندسازان صداوسیما افتاد و پوشش گسترده خبری این رسانه و مطبوعات، افکار عمومی داخل و خارج از کشور را متوجه این اتفاق کرد و خوشبختانه این مستندسازان آزاد شدند. یکی از آنها امروز نماینده مردم تهران در مجلس است. آقای سعید ابوطالب احتمالاً بیش از دیگران حال آنها و خانواده هایشان را درک می کند و خوشبختانه در اولین اظهارنظر هم قول مساعد برای پیگیری داده است. ابوطالب به درستی اشاره کرده که دستگیری این هموطنان به خاطر فضای انتخاباتی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین از مطرح کردن موضوع با سخنگوی وزارت امور خارجه خبر داده است. حمیدرضا آصفی سخنگوی این وزارتخانه هم گفته که پیگیری موضوع در دستور کار قرار می گیرد و این ها می تواند به عنوان نخستین گامها امیدوارکننده باشد. اما حرکت ایشان به تنهایی کافی نیست. آزادی مستندسازان دربند عزم عمومی می طلبد. مشابهش را دیده ایم؛ اگر ایرانیان اراده کنند، هیچ چیز جلودارشان نیست. مگر ما نبودیم که با استفاده از ساده ترین - و البته مؤثرترین - روش های تأثیر بر افکار عمومی، مؤسسه نشنال جئوگرافیک را مجبور به عقب نشینی کردیم؟
اگر نام خلیج فارس مهم است، چون هویت و تاریخ و فرهنگ ایرانی را یادآوری می کند. حالا دو ایرانی به هردلیل به کمک نیاز دارند تا آزادی _ این طبیعی ترین حق انسانی _ را بازیابند. تشکیل ستاد پیگیری وضعیت و راه اندازی یک سایت اینترنتی اولین گامها برای کمک به این هموطنان است. آنها برای ساخت مستندی درباره کورش کبیر به عراق سفر کرده بودند و ورودشان هم قانونی بوده است. ما هم میراث داران کورشی هستیم که سالها پیش منشور حقوق بشر ارائه داد تا نشان دهد تاریخ ایران و ایرانی مشحون از به رسمیت شناختن حقوق طبیعی انسانهاست. کنایه آمیز است که افرادی به این قصد کاری را آغاز کنند و در این راه همان حقوقشان به خطر بیفتد. به همین دلیل باید از همه (فیلمسازان و هنرمندان و مسؤولان و روزنامه نگاران و وبلاگ نویسان و اهل قلم و... حتی شهروندان عادی) درخواست کرد که گامی در جهت آزادی فرشید فرجی و کورش کار بردارند.
وضعیت کورش کار کمی مناسب تر است، علاوه بر آنکه نام او در فهرست صلیب سرخ جهانی هست، به دلیل اقامت طولانی مدت در آمریکا پیش از آغاز ساخت این مستند و حضور نزدیکانش در آمریکا که پیگیر وضعیت او هستند، می توان امیدوار بود که خطر کمتری او را تهدید کند. اما فرشید فرجی مستندساز مستقل و بی پشتوانه ای است که توهم توطئه توسط نظامیان آمریکایی بیشتر تهدیدش می کند. پدر و مادر پیر او اکنون چشم به راه بازگشتش هستند و وقتی بدانیم پدرش به دلیل بیماری و این که مبادا شنیدن خبر دستگیری پسرش زندگی اش را تهدید کند، هنوز در جریان ماجرا قرار نگرفته است، دلمان بیشتر به درد می آید. خودمان را جای مادر رنج کشیده او بگذاریم که باید به تنهایی بار سنگین دوری فرزند و بیم از عدم سلامتی او را یک تنه به دوش بکشد. خوشبختانه سعید ابوطالب با او صحبت کرده تا شاید روزنه امید، او را در عبور از این وضعیت دشوار یاری دهد.
فراموش نکنیم که ما ایرانی هستیم و آزاده، و حتی هیجان رقابت تنگاتنگ انتخابات ریاست جمهوری این خصایل تاریخی را تحت الشعاع قرار نمی دهد. این را با اطمینان می توان گفت.